Povodom 1. decembra, svjetskog dana borbe protiv AIDS-a, NVO CAZAS ističe veliki napredak postignut u posljednjih 10-ak godina na polju prevencije HIV/AIDS-a u Crnoj Gori, ali i upozorava da će uloženi rad i trud tokom prethodnih skoro dvije decenije, biti uzaludan ukoliko nadležni državni organi i institucije sistema na bolji i efektivniji način ne prepoznaju i ne pruže veću podršku preventivnom radu na polju HIV/AIDS-a. Naročito zabrinjava činjenica da za 2016. godinu nijesu opredijeljena osnovna finansijska sredstva za nesmetani rad servisa i programa namijenjenih populacijama u najvećem riziku, uprkos činjenici da je Vlada u junu ove godine usvojila Nacionalnu strategiju za AIDS za period 2015-2020. i Akcioni plan za period 2015-2016. godine.
Napominjemo, većina servisa preventive i podrške za HIV/AIDS u civilnom sektoru ugašena je u julu ove godine usljed nedostatka sredstava, kao i usljed nedostatka sistemske podrške za održivost pomenutih servisa. Ove izazove je prepoznala i Evropska komisija u ovogodišnjem izvještaju za Crnu Goru, što dodatno obavezuje državu da se konkretnije pozabavi ovim pitanjem.
Civilni sektor i javne zdravstvene ustanove koje aktivno učestvuju u nacionalnom odgovoru na HIV/AIDS već skoro dvije decenije, su do sada uspijevale da zajedničkim multidisciplinarnim, multisektorskim i partnerskim radom uz dosta truda i zalaganja održe nisku prevalencu HIV-a u Crnoj Gori, koja je jedna od najnižih u Evropi. Međutim, treba istaći da je ovo rezultat i značajne podrške međunarodnih donatora na koje je Crna Gora u prethodnom dugogodišnjem periodu mogla da računa, u prvom redu Globalnog fonda za borbu protiv AIDS-a, tuberkuloze i malarije (GFATM), ali i ostalih donatora čija je podrška bila ključna za uspostavljanje i održavanje kontrole nad epidemiološkom situacijom kada je HIV u pitanju.
Stoga, povodom ovog značajnog međunarodnog datuma, želimo da iskažemo našu zabrinutost za budućnost nacionalnog odgovora na HIV u Crnoj Gori, posebno imajući u vidu iskustva zemalja u regionu istočne Evrope. U tim zemljama (Rumunija, Ukrajina, Rusija) je nakon povlačenja podrške Globalnog fonda a usljed nedostatka adekvatne pomoći države, došlo do epidemija većih razmjera i značajnih problema u obazbjeđivanju adekvatne i dostupne zdravstvene zaštite i njege koje izazivaju veliko opterećenje po zdravstvene sisteme, pa samim tim i po ekonomiju i ukupnu društveno-socijalnu situaciju u tim zemljama.
Kampanja povodom 1. decembra, svjetskog dana borbe protiv AIDS-a, ove godine se sprovodi pod sloganom Združenog programa Ujedinjenih nacija za AIDS (UNAIDS) „Na brzom putu da zaustavimo AIDS“, koji se oslanja na dugogodišnji slogan „Težimo ka nuli“ ali i na jedan od ciljeva tek usvojenih Održivih razvojnih ciljeva do 2030. godine a to je da se u potpunosti zaustavi AIDS do 2030. godine. Kao i svih prethodnih godina, Crna Gora se kao članica Ujedinjenih nacija pridružuje zacrtanim ciljevima i težnji za potpunom eliminacijom prijetnje od HIV-a i AIDS-a. HIV infekcija odnosno AIDS kao njen posljednji stadijum je u međuvremenu postalo hronično oboljenje sa kojim se živi, radi i normalno funkcioniše zahvaljujući uznapredovaloj antiretrovirusnoj terapiji i lijekovima čije snabdijevanje omogućava država preko zdravstvenog sistema. Ovo je i prilika da skrenemo pažnju na savremena medicinska i naučna opredjeljenja da se podrškom prevenciji i obazbjeđivanjem adekvatnog liječenja i njege osobama koje žive sa HIV-om najbolje sprječava dalje širenje HIV infekcije i dovodi do smanjenja broja novih infekcija (tzv. pozitivna prevencija), što je vjerujemo cilj svih nas kao društva u cjelini ali i obaveza u skladu sa gore navedenim smjernicama i ciljevima UN-a.
